Vier intellectuelen rond één tafel in gesprek met elkaar over het einde van religie. The Four Horsemen is het verhaal van de atheïsten Richard Dawkins, Daniel Dennett, Sam Harris en wijlen Christopher Hitchens. Die éénmalig, als vier eenheid, bij elkaar zijn gekomen in Washington D.C. op 30 september 2007. En daar een gesprek voerde dat een atheïstische revolutie te weeg bracht. Was dit echter terecht? Of hebben de atheïsten er meer uit gehaald dan dat er in zat?
Eerst even een woord vooraf. Ik ben zelf gelovig en daar wil ik het in dit geval even bij houden. Want tussen gelovige en atheïsten kan zoiets leiden tot oneindig lange discussies, inclusies ergernissen aan beide zijden, waar geen winnaar uit komt. En daar is deze recensie niet voor bedoelt. Een recensie is bedoelt om lezers van de recensie een duidelijk beeld te geven of het boek wel of niet voor die lezer interessant is om te gaan lezen. Ik zal dus mijn uiterste best doen om het boek op een eerlijke manier te beoordelen. Ik ben me er echter ook van bewust dat de botsing die de tekst bij mij teweeg brengt, doordat ik gelovig ben, een obstakel kan zijn. Het zal dan ook niet de makkelijkste recensie voor mij zijn om te schrijven. Maar ik ga de uitdaging aan en zal proberen, zo waarlijk helpe mij God, onpartijdig te zijn bij het recenseren.
Het gesprek
Het is bijna 12 jaar geleden dat het, in dit boek uitgeschreven, gesprek plaats vond. Het was bijna een groep van vijf geweest, maar Ayaan Hirsi Ali moest afzeggen omdat ze met spoed naar Nederland moest. Jammer, want de toevoeging van een vrouw, die ook nog uit de Islam komt, had het gesprek waarschijnlijk een heel andere draai gegeven. Mogelijk zelfs een interessantere draai.
Toch weten de vier heren zo hun mannetje te staan. Als lezer kun je niet stellen dat de heren niet belezen zijn en zich niet hebben verdiept in de besproken onderwerpen. Het is dan ook grotendeels hun vakgebied, waarover ze zelf ook behoorlijk wat boeken hebben geschreven. De kennis is dus zeker aanwezig. Maar of het gebruik hiervan in hun redenatie altijd even wetenschappelijk is... dat is een tweede. Het blijven ook maar mensen, dus soms spreekt het gevoel harder dan de wetenschappelijke redenatie.
Daarnaast blijft het gesprek behoorlijk eenzijdig. Dat krijg je als je vier personen bij elkaar zet met een zelfde denkbeeld. In dit gevoel het denkbeeld van een atheïst. Er is geen tegenpartij, waardoor het gesprek redelijk rustig verloopt. En dat bij een onderwerp dat nogal verhitte discussie teweeg brengt. Toch worden hier en daar wat beledigingen richting de niet aanwezige tegenpartij (gelovige) uitgesproken. Jammer, aangezien men in hetzelfde gesprek spreekt over de nederigheid van de wetenschap. En dat ze daar zo trots op zijn en daarnaar leven. Je merkt wel dat, er zo nu en dan, een frustratie leeft richting de tegenpartij. Dat is ook niet zo gek. Als je op Youtube bijvoorbeeld zoekt naar Christopher Hitchens dan kom je discussies tegen waar je haren van overeind gaan staan. En dan vooral de slechte argumentatie en de aanvallen van de tegenpartij. Je zou op slag atheïst worden.
Gooi daarboven op nog het feit dat ze gelovigen vaak op één hoop gooien. Hier en daar specificeren ze zichzelf nog door het op Katholieken, Joden, Moslims enz. te gooien, maar over het algemeen zien ze het als één groep. Plus ze pakken in de meeste gevallen de extremen eruit. Juist de groep die, mijn inziens, veel debiele uitspraken leveren. Waarschijnlijk zijn ze daarom ook zo geliefd als onderwerp in het gesprek. Maar voor mij persoonlijk zijn dat niet de uitspraken waar ik als gelovige achter sta (al zijn er natuurlijk zat die dat wel doen). Ja, op die manier ga je inderdaad denken dat geloven onzin is.
Maar uiteindelijk hebben ze mij niet weten te overtuigen om atheïst te worden. Aan goede wetenschappelijk onderbouwing valt weinig te discussiëren en daar scoren ze bij mij prima punten mee. Maar geloof zit niet in wetenschappelijke onderbouwing. Dat is iets dat je van binnen voelt. Waar je geloof uit haalt. En dat slaan de heren zonder pardon van tafel. Hier staan ze zelf niet open voor. En daar verliezen ze, mijn inziens, punten mee. Al zou het best bij één van jullie een heel ander verhaal kunnen worden. Dus eigenlijk zou ik dit boek niet moeten aanraden. *wink wink*
Er is meer...
Tussen hemel en aarde. Maar ook tussen dit boek en het gesprek dat op Youtube te zien en te beluisteren is. Zo is het gesprek op Youtube in het Engels en nogal saai om naar te kijken. Vier mannen rond een tafel met wat drank. Een saaie familie bijeenkomst is er niks bij. En dat ongeveer 2 uur durende. Dan is het boek toch wat prettiger. Allereerst is het in het Nederlands (als je tenminste de Maven Publishing versie in huis haalt) en als tweede kun je het in je hoofd spannender maken.
Echter is dat nog niet alles. Het boek heeft ook een lekker geschreven voorwoord van Stephen Fry, die zich gekscherend de schildknaap van de The Four Horsemen noemt. En daarnaast hebben de drie overgebleven heren elk een extra stuk tekst geschreven die bij dit boek is samengevoegd. Je krijgt dus niet alleen de vertaling van het hele gesprek, maar ook nog extraatjes. En die zijn dus niet op Youtube te vinden.
Apocalyps
Eindelijk het einde van de recensie is genaderd. Volgens mij ben ik redelijk onpartijdig gebleven en heb ik duidelijk kunnen verwoorden wat het boek inhoudt. Persoonlijk vond ik het interessant om te lezen wat de vier atheïsten vinden over religie. Daarnaast geef ik toe dat de heren hier en daar zeer sterke punten hebben. Zoals de goed onderbouwde wetenschap dat in zich heeft. Een atheïst vind dat natuurlijk geweldig om te lezen om daar zijn standpunten uit te halen. Iemand die niet sterk meer in zijn geloof staat geeft dit misschien net het zetje om atheïst te worden. Maar voor mij persoonlijk zit er meer in geloof dan het wetenschappelijk willen aantonen en bewijzen. En het is heel moeilijk een niet te bewijzen gevoel over te brengen. Vandaar ook dat dit soort discussies tot het einde van de mensheid door kunnen gaan en bij beide groepen tot frustraties naar de andere partij leiden. Zolang beide partijen respect voor elkaar kunnen tonen ongeacht hun geloof is er niks kwalijks aan de hand. Het zijn de extremen waar we met zijn allen alert op moeten zijn. En dit is ook zo'n beetje de conclusie die ik uit het boek kon halen. Zo ver zitten we dus niet van elkaar verwijderd. En om nog even terug te komen op de vraag of dit gesprek terecht heeft geleid tot een atheïstische revolutie. Van mijn kant: Ik snap het niet. Maar ik kan begrijpen dat anderen daar wel in mee zijn gegaan. En of dat terecht is? Het maakt mij niet zoveel uit... dus beoordeel dat zelf maar, door het boek te lezen of op Youtube het gesprek te bekijken.
- ISBN: 978 94 9249 375 0
- ISBN e-book: 978 94 9249 377 7
- Auteur: Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Daniel Dennett en Sam Harris
- Uitgever: Maven Publishing
- Vorm: Paperback
- Aantal pagina’s: 151
- Prijs: € 17,50 (e-book: € 14,50)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten